Сабақтың тақырыбы: Жүректің құрылысы, жұмысы және оның реттелуі
Сынып: 8
Мақсаты: Жүректің құрылысын, қызметін, жүрек жұмысының маңызы туралы түсінік беру
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Күтілетін нәтижелер:
- Жүректің құрылысын біледі
- Жүректің жұмысын анықтайды
- Жүрек жұмысының кезеңдерін ажыратады
Түйінді идея: Жүректің құрылысын, қызметін, жүректің жұмысын меңгерту
Керекті жабдықтар: Жүректің макеті, кестелер, бағалау парақтары.
Қолданылатын әдіс-тәсілдер: Блум таксономиясы, жеке, диалогтік оқытудағы топтық әңгіме, «Мұғалім-оқушы», «Екі шындық, бір жалған» әдісі. «Басбармақ» стратегиясы арқылы өз-өзін бағалау
Жүректің құрылысы, жұмысы және оның реттелуі
Сабақ барысы:
I. Кіріспе
Мұғалім әрекеті:
- Тұлғааралық байланысты орнату.
- Сыныппен амандасу.
- «Амандасу түрлері» техникасы бойынша жұптарға бөлу.
Қазір бүгінгі сабақта жақсы көңіл күймен бастау үшін барлығыңызды ортаға шақырып, амандасу түрлері бойынша жұптарды анықтап алсақ. Ортада қозғалыста жүретін боламыз. Ең алдымен бір-бірімізбен бас арқылы, содан соң қол арқылы, арқамен амандасамыз. Нұсқау берілген кезде амандасудың келесі түріне көшесіз.
- — Басымыз арқылы амандасайық, ойымыз бір жерден шықсын;
- — Арқамыз арқылы амандасайық, бір-бірімізге қолдау, көмек көрсетейік;
- — Қолымызбен амандасайық, бір-бірімізге жылу беріп жүрейік.
Оқушы әрекеті:
- мұғаліммен сәлемдесу;
- кезекшілік қызметін атқару;
- сабаққа зер салу
Оқушылар алдағы бірлескен жұмысқа әзірленеді және сәйкес жағдайға икемделеді.
II. Білу
Қайталау арқылы мәліметтердіңесте қалай сақталғанын тексеру
Мұғалім әрекеті:
Үй тапсырмасы бойынша оқулықтан «Организмнің ішкі ортасы» тарауын қорытындылауға арналған сұрақтарды талдау
Миға шабуыл
Еш нәрсеге бағынбай, дамылсыз жұмыс жасайтын мүше (жүрек)
Оқушының жауаптарына қарай мадақтап, ынталандырып отырамын.
Оқушы әрекеті:
Ойлана отырып жауап береді.
Жауап берген оқушылар смайликтер арқылы формативті бағаланады
III. Түсіну
Негізгі идеяны келтіру, маңызды нәрселерді қосалқылардан бөлу, қорытынды жасау
Мұғалім әрекеті:
«Мұғалім — оқушы» әдісі бойынша берілген мәтінді жеке оқиық. Мәтіннің бірінші бөлігін мұғалім түсіндіреді, оқушы тыңдайды және сұрақтар қойып отырады. Екінші бөлігінде осылайша орындайық.
- Жүректің құрылысы (4-8 слайд)
- Жүректің жұмысы (9-13 слайд)
- Жүрек жұмысының реттелуі (14 слайд)
Оқушы әрекеті:
Жаңа сабақты зер салып оқиды, мазмұнын түсінеді.
«Басбармақ» стратегиясы арқылы өз-өзін бағалау жүреді.
IV. Қолдану
Мәліметті іс жүзінде қолдану, жүзеге асыру. Оқушы білім нақты әрекеттер арқылы жүзеге асырылады.
Мұғалім әрекеті:
Биологиялық диктант
(тиісті сөздерді қою)
- Жүрек – пішіні …….. тәрізді қуыс бұлшық етті мүше.
- Ересек адамның жүрегінің салмағы ………..
- ………………… гормоны жүрек жұмысын бәсеңдетеді.
- Жүрек жұмысының гормондар арқылы реттелуі ………………….. деп аталады.
- ……………… жүйкенің әсерінен жүректің жиырылу деңгейі бәсеңдейді.
- Жүрек жұмысы мен жағдайын жазып алынған қисық сызық ……………………………… деп аталады.
Оқушы әрекеті:
- Тақырып бойынша маңызды фактілерді параққа жазып шығады.
- Тапсырманы жеке орындайды, ұсынылған критерий бойынша өзін-өзі бағалайды.
| Дұрыс жауап | Бағасы |
| 6 | 5 |
| 5 | 4 |
| 3-4 | 3 |
V. Талдау
Мәліметті терең өңдеу, тақырыпты игерту.
Мұғалім әрекеті:
«Идеал» тапсырма
155 беттегі тақырыпқа берілген А, В, С деңгейлік сұрақтарын талдау
Ғажайып сөздік. Латынша атаулары.
| Қазақша | Орысша | Латынша |
| Жүрек | Сердце | Cor, cordis |
| Оң жүрекше | Правое предсердие | Atrium dextrum |
| Сол жүрекше | Левое предсердие | Atrium sinistrum |
| Оң қарынша | Правый желудочек | Ventriculus dextra |
| Сол қарынша | Левый желудочек | Ventriculus sinistra |
| Жүрек негізі | Основание сердца | Basis cordis |
| Жүрек ұшы | Верхушка сердца | Apex cordis |
| Үш жармалы қақпақша | Трехстворчатый клапан | Valva tricuspidalis |
| Қос жармалы қақпақша | Двухстворчатый клапан | Valva mitralis |
| Ішкі қабат | Внутренний слой сердца | Endocardium |
| Ортаңғы қабат | Средний слой сердца | Myocardium |
| Сыртқы қабат | Наружный слой сердца | Epicardium |
Оқушы әрекеті:
Талдайды, түсіндіреді, дәлелдейді, жан-жақты салыстырады, баға береді.
VI. Жинақтау
Бұл деңгейде болжау, шарттылық, мүмкіндік ұғымдарын қолданады. Тапсырма жазбаша түрде жүзеге асырылады.
Мұғалім әрекеті:
Тест (иә, жоқ)
- Жүрек жиырылу арқылы қанды қан тамырларына айдайды (иә)
- Адамның жүрегі төрт бөлікті (иә)
- Жүректің әр циклі 3 кезеңнен тұрады (иә)
- Оң және сол жүрекшелер мен қарыншалар арасында үш жақтаулы қақпақшалар орналасқан (жоқ)
- Жүректің ішкі жұқа қабаты миокард деп аталады (жоқ)
- Сыртқы дәнекер ұлпалы жүрек қабаты эпикард деп аталады (иә)
- Ересек адамда жүрек қауыпты жағдайда минутына 70-75 рет соғады (иә)
- Қарынша мен артерия қан тамыры арасында жарты ай тәрізді қақпақшалар болады (иә)
- Қарынша жиырылған кезде қан жүрекшеге қарай өтеді (жоқ)
- Адреналин, вазопрессин, тироксин жүректің жиырылу жиілігін күшейтеді (иә)
Есеп
Ересек адамның жүрегі 1 минута 70 жиырылып, әр жиырылу кезінде екі қарыншадан 150 см3 қанды айдайтын болса, 1 сағатта және 1 тәулікте қанша литр қан айдайды?
Шешуі:
70х150=10500 см3
1 сағатта – 10500х60=630000 см3
1 тәулікте – 630000х24=15120000 см3
Оқушы әрекеті:
Болжамды саралап, нақты тұжырымға келеді, шығармашылықпен айналысады.
| Дұрыс жауап | Бағасы |
| 10 | 5 |
| 7-9 | 4 |
| 5-6 | 3 |
VII. Бағалау
Күманды, даулы мәселелер бойынша шешім қабылдайды, нанымды дәлелдер арқылы айғақтау.
Мұғалім әрекеті:
«Екі шындық, бір жалған». Әдісі бүгінгі тақырып бойынша екі шындыққа және бір жалғанға негіздеп тұжырым жасаңыздар.
Оқушы әрекеті:
Оқушылар таңдайды, шешім қабылдайды, қажеттілігін айқындайды. Тұжырым жасайды.
VIII. Рефлексия
Мұғалім әрекеті:
- Басың арқылы нені меңгердің?
- Жүрегің арқылы не сезіндің?
- Қолыңмен бүгінгі сабақта не жасадың?
Оқушы әрекеті:
Оқушылар сабақ бойынша өз пікірлерін айтып шығады.
IX. Үйге тапсырма
§33. Мәтінді оқу, тақырып соңындағы тапсырма. Жүрек туралы эссе
Не себепті ақын-жазушылар өз шығармаларын жүрекке арнаған?