Менделеев – Клапейрон теңдеуі

Сабақтың тақырыбы: Менделеев – Клапейрон теңдеуі

Сабақтың мақсаты: Термодинамикалық параметрлерді байланыстыратын
теңдеуді қорытып шығару. Графиктерін сызу және түсіне білу.

Дамытушылық мақсаты: Формулаларды дұрыс қолдана білу, құбылыстардың физикалық мағынасын терең түсіне үйрену.

Оқытудағы көрнекілік әдістері: Изобаралық процесті көрсету.

Көрнекіліктер: Сызбалар, карточкалар

Менделеев – Клапейрон теңдеуі

Сабақтың құрылымы:

I. Ұйымдастыру

II. Ой қозғау

Оқушыларға 2 нұсқа тест таратылады, жауап беруге 5 минут уақыт беріледі. МКТ туралы қандай мәліметтер білетіндігін кірпі арқылы анықтаймын.

III. Сыныптық жұмыс

p=nkT n=N/V N=(m/M) Ra формуласын қолданып қысым, көлем, температура арасындағы байланысты алуға бола ма? Тақтада бір оқушы орындайды, қалғандары орындарында отырып жұмыс жасайды.

IV. Клапейрон теңдеуі

Клапейрон теңдеуін, изопроцестерді түсіндіру. Изобаралық процесті демонстрациялау арқылы көрсету.

V. Концептуалдық карта толтыру

VI. Үйге тапсырма

4.6. 9-жаттығу

Тест

1-нұсқа

1. Молекулалы-кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі
   А.p=1/3 m_0 v^2 B.1/3nv^2 C. 1/3nm_o v^2
2. Цельсий шкаласы бойынша мұз неше градуста ериді?
   А. 0С B. 32С C. 100С
3. 27 С температураны Кельвин шкаласы арқылы өрнекте
   А. 300K B. 32K C. 100K
4. 420К температураны Цельсий шкаласы арқылы өрнекте
   А. 693С B. 147С C. 420С
5. Қандай параметрлер макроскопиялық деп аталады?
   А. Қысым, көлем B. Температура, көлем C. Қысым, көлем, температура
6. Дененің импульс моменті
   А. L=Jω B. ε=M/J C. M=Fd
7. Молекулалардың хаосты қозғалысының кинетикалық энергиясының температураға тәуелділігі
   А. W=3/2kT B. W=2/3kT C. W=kT

2-нұсқа

1. Абсолют температура Цельсий шкаласы бойынша қандай байланыста?
   А. T=t-273 B. T=t/273 C. T=t+273
2. Қандай шама жылулық тепе-теңдіктің сипаттамасы болып табылады?
   А. Қысым B. Көлем C. Температура
3. -173С температураны Кельвин шкаласы арқылы өрнекте
   А. 98K B. 448K C. 175K
4. Молекулалы-кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі тығыздық арқылы қалай өрнектеледі?
   А. p=1/3pv^2 B. p=pv^2 C. p=2/3 pv^2
5. Больцман тұрақтысының физикалық мағынасы қандай?
   А. Температура мен қысым арасындағы байланысты біріктіреді.
   В. Энергетикалық температураны Кельвинмен өлшенетін абсолют температурамен байланыстырады. С. Мағынасы жоқ
6. Айналмалы қозғалыстың кинетикалық энергиясы
   А.W_k=Jω^2 В. W_k=J ω С. W_k=Jω^2/2
7. Идеал газдың қысымы мен температурасының арасындағы байланыс
   А. p=nkT. B. p=kT C. p=nT

МКТ туралы алған білімді кірпі құрастыру арқылы жинақтау.

Менделеев теңдеуін қорыту: p=nkT n=N/V p=( N/V)kT N=(m/M)N_A
pV= (m/M)kN_AT R= kN_A=1,38∙〖10〗^(-23)Дж/К∙6.02∙〖10〗^231/моль=8,31Дж/Кмоль
pV= (m/M) R T. Бұл Менделеев теңдеуі.

Изопроцестер — бір макропараметр тұрақты болып, қалғандары өзгеретін процесс.
Изотермиялық процесс — Т тұрақты болады. Зерттеген Р. Бойль мен Э. Мариотт.
pV=const, графигі изотерма деп аталады.
Изобаралық процесс — p қысым тұрақты. Зерттеген Гей-Люссак. V_1/V_2=T_1/T_2 графигі изобара деп аталады.
Изохоралық процесс — көлем тұрақты болады. Зерттеген Шарль. p_1/p_(2=) T_1/T_2 графигі изохор деп аталады.

• P V P
• изотерма
• 0 V 0 T 0 T

 

• P P V
• изохора
• 0 Т 0 V 0 T

 

• P V P
• изобара
• 0 Т 0 T 0 V

Шығарылатын есептер

1) №585-С

H_2 М(H_2)=2∙〖10〗^(-3) кг/моль PV=m/M RT m=(8.3∙〖10〗^5∙2∙〖10〗^(-3)∙2∙〖10〗^(-3))/(8.31∙290)≈1,38∙〖10〗^(-2) кг

V=2л=2∙〖10〗^(-3) м^3 m= PVM/RT

P=830KПа=8,3∙〖10〗^(-5)Па Жауабы: m=1,3∙〖10〗^(-2) кг

t=〖17〗^0C. T=290K.

T/k:m=?

2) 9-жаттығу (1)

T= const P_1 V_1=P_2 V_2 〖 P〗_1=(∆PV_2)/(〖(V〗_1-V_2 )

V_1 =8л=8∙ 〖10〗^(-3) м^3 P_2=P_1+∆P 〖 P〗_1=(4∙〖10〗^3∙6)/2 =12∙〖10〗^3 Па

V_2 =6л=6∙ 〖10〗^(-3) м^3 P_1 V_1=(P_1+∆P)V_2 Жауабы: 12∙〖10〗^3 Па

∆p=4∙〖10〗^3Па P_1 V_1= P_1 V_2+∆PV_2

P_1=? P_1 〖(V〗_1-V_2)=∆PV_2

3) 9-жаттығу (5)
P= const V_1/V_2 = T_1/T_2 V_2=273/323∙10л≈8,5л
V_1=10л V_2=T_2/T_1 ∙V_1 Жауабы: V_2=8,5л
T_1=323k
T_2=273k
_________
V_2=?

4) Тік жоғары көтерілген түтін желсіз күні де көрінбей кетеді? Неліктен?
Жауабы: (Броундық қозғалыс)

5) Ашық ыдыстағы эфир таразыда тепе-теңдікте тұр. Біраз уақыттан соң тепе-теңдік бұзылады. Неліктен?
Жауабы: (Булану)

6) V=20моль 7)V=2м^3
H_2SO_4 P=150kПа
M=? t=〖27〗^0C
(1960 г) N=?
(7,2∙〖10〗^25)

8) 2 моль сутегіде неше молекула бар?

9) Заттың үш күйінің қасиеті